In deze tijd van vertaalmachines en generatieve AI vragen veel mensen zich af waarom je zou investeren in het leren van vreemde talen. Toch zijn er veel goede redenen te bedenken om talen te kiezen op de middelbare school en een vervolgopleiding op het gebied van taal en cultuur te overwegen. Taalwijs zet de tien belangrijkste argumenten voor je op een rij, met links naar relevante bronnen over de vele voordelen van meertaligheid. 

1. Talenkennis maakt echt contact mogelijk

Kennis van taal en cultuur is de basis van alle communicatie, zeker in internationale contexten. Het is een misverstand dat je in het buitenland genoeg hebt aan Engels, ook al wordt die taal inmiddels bijna overal gesproken. Als je mensen kunt aanspreken in hun eigen taal en met begrip van de lokale omgangsvormen, open je deuren en harten. Dit biedt op persoonlijk vlak en in de zakenwereld veel kansen voor echt succesvol contact.

• Taalwijs: Engels is gewoon niet genoeg
• Platform Frans: Het economisch belang van talen

2. Taalleren is gymnastiek voor je hersenen

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat taal leren je hersenen scherp houdt. Als meertalige ben je een geoefende multitasker omdat je vaak aan het switchen bent tussen verschillende talen. Dat is een cognitieve uitdaging die een positieve impact heeft op je geheugen, je probleemoplossend vermogen en je analytische vaardigheden. Onderzoek toont aan dat je hierdoor langer geestelijk gezond blijft. 

• Vox Magazine: Taallerend brein is verrassend dynamisch
• Nemo Kennislink: Een nieuwe taal leren om gezond oud te worden

3. Je eigen cultuur wordt minder vanzelfsprekend

Als je bezig bent met taalleren, stuit je al snel op cultuurverschillen. Hoe zou het komen dat de meeste talen geen equivalent hebben van ons woord gezellig? Waarom ligt de Nederlandse middag ergens tussen 13 en 17 uur, terwijl het Spaanse tardes pas tegen 16 uur begint en gerust tot 20 uur duurt? Door zulke ontdekkingen ga je je eigen gewoonten minder vanzelfsprekend vinden en loop je minder kans op misverstanden in je contacten over de grens.

• Onze Taal: Onvertaalbaar Nederlands
• Taalcanon: Kan interculturele communicatie succesvol zijn?

4. Je krijgt begrip voor de belevingswereld van anderen

Door je te verdiepen in nieuwsbronnen, boeken of films uit een andere cultuur, verbreed je je perspectief op de wereld. Je gaat inzien dat mensen verschillend over actuele kwesties denken, afhankelijk van hun culturele context. Zo ontwikkel je de vaardigheid om je in te leven in de ervaring en de standpunten van een ander. Dit empathische vermogen is een belangrijke voorwaarde voor goed burgerschap in onze diverse samenleving.

• Taalwijs: De relatie tussen het lezen van verhalen en sociale cognitie
• Levende Talen Magazine: Literatuuronderwijs, kritisch denken en burgerschap

5. Je ontwikkelt nieuwe kanten van jezelf

Er zijn veel aanwijzingen dat het leren van vreemde talen vormend is voor je karakter. Om te beginnen vergt het inzet en doorzettingsvermogen, en dat zijn belangrijke kwaliteiten voor je verdere leven. Als het je lukt om in een andere taal te communiceren, krijgt je zelfvertrouwen een boost. Er zijn zelfs aanwijzingen dat je bij het communiceren in een vreemde taal een andere persoonlijkheid laat zien doordat je je aanpast aan de cultuur waarmee die taal verbonden is. 

• Taalwijs: Hoe kan taalonderwijs leerlingen en studenten helpen om zelfstandig te worden?
• Nemo Kennislink: Een ander mens in een andere taal

6. Een talenstudie is boeiend en uitdagend  

Als je echt de diepte in wilt gaan met taal en cultuur, kun je ervoor kiezen een talenstudie te volgen aan een hogeschool of universiteit. Zo’n opleiding daagt je uit om een ander taalsysteem perfect onder de knie te krijgen en om de cultuur diepgravend te leren kennen. Wat het extra boeiend maakt, is dat je taalbewustzijn groeit door het nadenken over verschillen tussen talen, over hoe taalleren werkt in je hersenen en over het gebruik van taal in verschillende contexten. 

• Nationaal Platform voor de Talen: Wat is een talenstudie?
• Duitsland Instituut: Mythes en misverstanden over talenstudies

7. Een talenstudie stimuleert je creativiteit 

Het leren communiceren in een vreemde taal doet een beroep op je vindingrijkheid en improvisatievermogen. Dat creatieve aspect is ook sterk aanwezig in het cultuuronderwijs dat bij een talenstudie hoort. Je analyseert romans, gedichten, liedjes, films en andere kunstuitingen en probeert hun betekenis en culturele relevantie te begrijpen. Je gaat ook zelf creatief aan de slag met het vertellen, schrijven, vertalen of bewerken van verhalen.

• Didactief: Creativiteit in het taalcurriculum
• Levende Talen Tijdschrift: Creatief met complexe literatuur

8. Kennis over taal is nodig voor AI-toepassingen

Kunstmatige intelligentie is sterk in opkomst en dat biedt nieuwe mogelijkheden voor taalexperts. Bekende AI-tools zoals ChatGPT zijn gebaseerd op zogenaamde Large Language Models: grote datasets waarin de software taalpatronen herkent. Dat heeft soms ongewenste resultaten, zoals het bevestigen van vooroordelen of het verspreiden van desinformatie. Professionals met kennis van en over menselijke talen zijn hard nodig om die ontwikkelingen in goede banen te leiden. 

• Neerlandistiek: Artificiële intelligentie en taal
• Nemo Kennislink: Vooroordelen van AI veroorzaken we zelf

9. Meertaligheid is veel waard op de arbeidsmarkt

In een talenstudie doe je kennis en vaardigheden op die breed inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt. Bedrijven, culturele instellingen, maatschappelijke organisaties en overheidsorganen hebben veel behoefte aan mensen die meer talen spreken dan alleen Nederlands en Engels en die verstand hebben van interculturele communicatie. Een deel van de afgestudeerde taalstudenten wordt docent of vertaler, maar de meesten vinden werk in andere sectoren, zoals de media, het bedrijfsleven, de diplomatieke wereld of de ICT. 

• Duik in Taal: Talen op de arbeidsmarkt
• KU Leuven: Het Letterenprofiel

10. …en ja, je kunt ook bij de hotelreceptie vragen om de wificode

Nederlanders worden internationaal bewonderd om hun meertaligheid. Bijna iedereen leert op de middelbare school twee of drie vreemde talen. Dat hangt ermee samen dat wij sterk op het buitenland gericht zijn. En als je vaak over de grens reist, is het wel zo fijn als je informatiebordjes kunt ontcijferen of wat eten kunt bestellen. Als je de kennis uit de taallessen slim inzet en oog hebt voor de overeenkomsten tussen talen, kun je je in veel Europese landen behoorlijk goed redden.

• Taaljournalist: De bijvangst van het talenonderwijs 
• Nemo Kennislink: Spoedcursus toeristentaal