Alle hbo- en universitaire (leraren)opleidingen Duits hebben vanaf januari “Gebt uns eine*n Studi!”-bijeenkomsten georganiseerd voor docenten Duits uit de onder- en bovenbouw. De vraag die in deze bijeenkomsten centraal staat, is: hoe zorgen wij als docenten Duits ervoor dat meer leerlingen gemotiveerd raken om de lerarenopleiding te gaan doen of Duitse taal en cultuur te studeren? Als namelijk iedere school per jaar één leerling zou motiveren om de lerarenopleiding te doen of Duitse taal en cultuur te studeren dan zouden we binnen een aantal jaren geen tekort meer hebben aan docenten Duits. Een mooi vooruitzicht, maar hoe gaan we dat voor elkaar krijgen? Het is soms best lastig om in de lessen Duits aandacht te besteden aan domein F – oriëntatie op studie en beroep. Er is vaak een tekort aan lesmateriaal en in de lessen is er ook regelmatig te weinig tijd. Jammer, want het is zo belangrijk om leerlingen te enthousiasmeren voor Duits en voor het onderwijs! Bovendien wordt oriëntatie op de mogelijkheden met de studie Duits in de vernieuwde eindtermen (eindterm 13 (havo/vmbo) 15 (vwo), SLO, 2024) ook genoemd en dit zal dus zeker een onderdeel van het curriculum moeten gaan uitmaken.

Op vrijdag 28 maart kwam een groep docenten Duits bij elkaar op de HAN in Nijmegen voor een van deze bijeenkomsten van “Gebt uns eine*n Studi”. Docenten uit de omgeving Nijmegen, maar ook van verder weg reisden af naar de HAN waar ze een vol programma volgden, georganiseerd door Fontys, de HAN en de Radboud Universiteit. Tijdens deze middag spraken docenten met elkaar over manieren om leerlingen te motiveren om Duits te studeren. 

De middag begon gezellig met Kaffee & Kuchen. Vervolgens presenteerde Eva Knopp een aantal relevante resultaten uit het onderzoek van Doris Abitzsch , Marije Michel en haarzelf (Abitzsch et al., 2024) over de motivatie van leerlingen en studenten voor het vak Duits en een studie met Duits. Uit het onderzoek is gebleken dat de docent een hele belangrijke rol speelt bij het aanmoedigen van leerlingen om door te gaan met Duits in de bovenbouw én in vervolgopleidingen. Leerlingen blijken het vak best interessant en uitdagend te vinden, maar weten vaak ook niet dat Duits studeren een optie is! 

Tijdens een panelgesprek deelden een aantal docenten Duits hun eigen ervaringen en enthousiasme rondom de studie Duits en/of de lerarenopleiding. Veel docenten realiseerden zich dat zij in de lessen maar heel af en toe wijzen op het feit dat een opleiding met Duits ook een goede en interessante optie kan zijn. Dit was voor een aantal mensen echt een eye-opener. 

Na het panelgesprek ging de groep uiteen voor interessante workshops. In deze workshops werd lesmateriaal gepresenteerd dat docenten kunnen gebruiken om leerlingen in de onder- en bovenbouw te enthousiasmeren voor het kiezen van het Duits in de bovenbouw én voor de mogelijke beroepsperspectieven met de studie Duitse taal en cultuur. We merkten dat er veel verschillen zijn tussen de niveaus vmbo en havo/vwo en tussen de onder- en bovenbouw. Leerlingen kiezen vaak wel voor het vak Duits als zij een gemotiveerde docent voor de klas hebben staan, maar een studie Duitse taal en cultuur wordt toch minder gekozen. Met elkaar bespraken we de mogelijkheden om dit materiaal in de klas in te zetten. 

Na de workshops was er een borrel om na te praten. Hier werd nog benadrukt dat het zo belangrijk is om te blijven samenwerken tussen scholen en om lesmateriaal met elkaar te delen. Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat leerlingen weer enthousiast worden voor de Duitse taal en cultuur en dat er weer volop gekozen wordt voor een studie met deze prachtige taal! 

Verder lezen?

Abitzsch, D., Knopp, E., & M. Michel. (2024) Motivatie om Duits te studeren aan Nederlandse universiteiten. Levende Talen Tijdschrift, 25(2), 13-24. https://lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltt/article/view/2402.

SLO (2024). Toelichtingsdocument conceptexamenprogramma’s moderne vreemde talen. SLO.