Het profielwerkstuk is een mooi instrument om leerlingen in het voortgezet onderwijs kennis te laten maken met een onderzoeksgebied. Het stimuleren van PWS-onderzoek naar taal- en cultuurgerelateerde onderwerpen zou er ook voor kunnen zorgen dat meer jongeren kiezen voor een talenstudie.

Toch is dit nog een redelijk onontgonnen terrein. Er zijn weinig leerlingen die hun PWS schrijven bij een taalvak, en weinig taaldocenten die ervaring hebben met het begeleiden daarvan. Om daar verandering in te brengen, wordt door verschillende universiteiten materiaal ontwikkeld dat leerlingen en docenten op weg kan helpen. Zij presenteerden zich op 9 juni tijdens een online workshop voor docenten. U kunt de opnamen van de verschillende sessies hieronder bekijken.

1. PLENAIR DEEL

Inleiding over het hoe en waarom van profielwerkstukken voor de talen, gevolgd door korte pitches over pws-wereld.nl, Profielwerkstuk.nl, Schrijfakademie.nl, LitLab, profielwerkstuktaalkunde.nl, Duitsland Instituut, Alfasteunpunt Groningen, Loket Profielwerkstukken Universiteit Leiden, Radboud Pre-University College en Instituut voor de Nederlandse taal  [download hier de powerpointpresentatie]

2. THEMASESSIES

Els Stronks (Schrijfakademie.nl), Een PWS over schrijven [Powerpoint Schrijfakademie]

Veel leerlingen vinden zelf schrijven leuk en uitdagend, en het schrijven van een PWS geeft ze de kans zich hierin meer te verdiepen. In deze workshop verkennen we de richtingen die hun onderzoek dan kan nemen. Denkbaar zijn bijvoorbeeld:

1. onderzoek naar zelf schrijven: zelf iets schrijven in een bepaald genre, en daarbij een reflectief onderzoeksverslag maken met onderzoek naar de genre-eisen waarin ze zich wilden houden, en de mate waarin dat gelukt is.
2. onderzoek naar schrijfprocessen: verschillende versies van een tekst schrijven – gebaseerd op onderzoek naar de effecten die van de verschillen verwacht mogen worden – en een lezersonderzoek uitvoeren om te zien of die effecten onder die lezers ook waarneembaar zijn.
3. onderzoek naar schrijverschap: werk van (beroemde, vergeten, bewonderde, …) schrijvers bestuderen om te achterhalen welke opvattingen over schrijven daarachter schuilgaan.

We verkennen deze opties, en bekijken welke bronnen leerlingen kunnen gebruiken om dit onderzoek uit te voeren.

Roland de Bonth (Instituut voor de Nederlandse taal), Onderzoek in de digitale bronnen van het INT [powerpoint INT]

Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) is dé plek voor iedereen die iets wil weten over het Nederlands door de eeuwen heen. Met de online historische en moderne woordenboeken van het INT ligt de betekenis en het gebruik van woorden uit vijftien eeuwen Nederlands binnen ieders handbereik. Daarnaast stelt het INT tal van digitale onderzoeksbronnen en corpora – grote verzamelingen tekst en/of spraak – gratis beschikbaar.
Deze materialen zijn zeker niet alleen interessant voor onderzoekers, ook leerlingen uit het voortgezet onderwijs kunnen ze gebruiken, bijvoorbeeld bij het schrijven van hun profielwerkstuk of voor een onderzoek naar de geschiedenis van woorden. In deze workshop laat Roland de Bonth aan de hand van enkele voorbeelden zien welke mogelijkheden er onder andere zijn.

Jolien Quaedvlieg (Radboud Universiteit), PWS-ondersteuning Radboud Pre-University College

Het PUC ondersteunt scholen en individuele leerlingen bij het profielwerkstuk. Scholen kunnen gebruik maken van de ‘PWS-starter’ die bestaat uit een lezing van een onderzoeker en speeddate-sessies met studenten. Zo kunnen scholen hun leerlingen een goede start bieden van hun profielwerkstuk. Voor leerlingen bieden wij masterclasses aan over bijvoorbeeld academische vaardigheden en bronnenonderzoek. Daarnaast kunnen zij op de website van het PUC terecht voor een uitgebreide onderwerpenlijst en schrijftips. Door middel van een vragenformulier kunnen leerlingen daarnaast direct hulp krijgen bij het opstellen en afbakenen van hun hoofd- en deelvragen of in contact komen met een onderzoeker.

Kristel Doreleijers (Profielwerkstuktaalkunde.nl), Taalwetenschap in thema’s en toolkits [Powerpoint PWS Taalkunde]

Omdat taalkunde in het curriculum van het schoolvak Nederlands relatief onderbelicht is, biedt het profielwerkstuk een uitstekende gelegenheid voor leerlingen om dit veelzijdige vakgebied te ontdekken. Profielwerkstuk Taalkunde is een inspiratieplatform voor een taalkundig profielwerkstuk en bevat informatie rondom verschillende thema’s, zoals meertaligheid, dialecten en neologismen. Leerlingen en hun docenten kunnen deze thema’s verkennen aan de hand van pagina’s met korte teksten, filmpjes en links naar nieuwsartikelen. Bovendien is aan elk thema een ‘toolkit’ verbonden met verdiepende informatie, ‘tips and tricks’ (zoals subthema’s, methodes en leestips) en de rubriek ‘de wetenschapper aan het woord’. In deze workshop maak je kennis met het platform en met de manieren om er in het onderwijs gebruik van te maken.