Door de docenten Europese Talen en Culturen Frans Groningen:

Talen en culturen zijn een onmisbaar onderdeel van het onderwijs, omdat zij voor een groot deel bepalen hoe, wat en waarom wij denken wat we denken. Neem het voorbeeld van gender. De biologie kan ons veel leren over verschillen tussen mannen en vrouwen, maar legt niet uit waarom zij bijvoorbeeld verschillend worden betaald. Om dit te begrijpen, moet je kijken naar hoe deze ideeën verankerd zijn in onze taal en cultuur. Zo bevat bijvoorbeeld een romantische komedie als Bridget Jones’ Diary een schat aan ideeën over man-vrouw relaties en hun rolverdeling in een liefdesrelatie, die wij in onze Westerse maatschappij belangrijk vinden en reproduceren. Talen stellen ons niet alleen in staat deze morele waarden te verwoorden en te verspreiden, maar zijn in zichzelf ook weer een afspiegeling hiervan: als je in het Frans voor een groep mannen en vrouwen een mannelijk persoonlijk voornaamwoord (ils) gebruikt, dan zegt dit iets over hoe zij tegen de man-vrouw relatie aankijken. Met andere woorden, als wij onszelf en onze maatschappij beter willen begrijpen en willen blijven verbeteren dan kan dit niet zonder kennis en begrip van talen en culturen.

Dit verklaart waarom je in Frankrijk je leidinggevende zou aanspreken met “vous”, terwijl we in Nederland soms zelfs onze minister-president met “je” aanspreken!

Niet alleen geeft kennis van talen en culturen ons inzicht in wie wij zelf zijn, maar het laat ons ook de verschillen zien tussen landen, en leert ons hier beter mee om te gaan. Op school leer je daarom niet alleen maar de woorden, het accent en de grammatica van een taal, maar ook de context waarin je bepaalde zinnen mag gebruiken of de gewoontes van een bepaald land. Dit brengt de gebruiken van je eigen land in perspectief en het geeft de mogelijkheid om hierop te reflecteren. Verschillen tussen landen die misschien geografisch dichtbij elkaar liggen kunnen toch heel groot zijn. Denk bijvoorbeeld aan de typisch Nederlandse overlegcultuur in de politiek, op het werk en thuis, ten opzichte van de meer hiërarchische omgangsvormen in Frankrijk. Dit verklaart waarom je in Frankrijk je leidinggevende zou aanspreken met “vous”, terwijl we in Nederland soms zelfs onze minister-president met “je” aanspreken! Dit soort interculturele kennis is heel belangrijk voor burgers van de Europese Unie omdat veel jongeren in contact zullen komen met de taal en cultuur van een ander Europees land: tijdens hun studie, op vakantie, of door er te wonen en te werken. Zeker in het huidige politieke klimaat van verharding en identiteitspolitiek is deze interculturele kennis essentieel. Als we onze mede-Europeanen beter leren kennen en begrijpen, geeft dat ongekende mogelijkheden voor samenwerking en de uitwisseling van ideeën en visies op de wereld.

Judith Jansma, Audrey Rousse-Malpat, Christine Vidon, Annerie Schots-Baijer, Wim Gombert, Fabienne Vaissaud-Reitdijk

Deze blog maakt deel uit van ‘Geef handen en voeten aan Curriculum.nu’, een reeks die tot doel had eerste ideeën rond de verdere uitwerking van Curriculum.nu te verzamelen van de aanloop naar de presentatie van de eindproducten tot aan de landelijke studiedag van Levende Talen. Klik hier voor een overzicht van alle blogs.