Vrijdag 14 november 2025 mocht ik voor Taalwijs het Congres Levende Talen bezoeken! Het was een leerzaam en interactief congres met een sterke plenaire lezing, een grote informatiemarkt, interessante workshops en natuurlijk de uitreiking van zowel de Gerard Westhoff Taaldidactiek Scriptieprijs en het Europees Talenlabel. In deze blog neem ik je mee door de dag heen.

Bij binnenkomst werden we goed onthaald en kregen we alle informatie die we die dag maar nodig konden hebben. De map was gevuld met het programma en met flyers van onder andere Taalwijs en bekende uitgevers. Ook kon het stembiljet voor de publieksprijs van het Europees Talenlabel niet ontbreken. Daarna was het tijd voor de plenaire lezing en konden we de informatiemarkt bezoeken. Vervolgens volgden er drie workshoprondes en een goed verzorgde lunch, waarna we nog een laatste ronde konden maken op de informatiemarkt, voordat de Gerard Westhoff Taaldidactiek Scriptieprijs en het Nuffic Europees Talenlabel onder begeleiding van De Speld Live werden uitgereikt. 

Plenaire lezing

Joana Duarte opent het congres. Foto Maaike Koffeman

Het congres begon met de plenaire lezing van prof. dr. Joana Duarte (Rijksuniversiteit Groningen) over het vormgeven van kansrijk (talen)onderwijs. In haar lezing wond ze geen doekjes om de huidige belemmeringen van kansrijk (talen)onderwijs. Niet alleen kampen de talenstudies aan de universiteiten vaak met lage studentenaantallen, maar leerlingen in het voortgezet onderwijs zijn vaak ook alleen positief over het schoolvak Engels en laten Nederlands en de moderne vreemde talen liever links liggen. Door het taalonderwijs aantrekkelijk te maken voor iedereen, zowel leerling als docent en moedertaalspreker als anderstalige, kunnen we dit tij keren. Daarnaast is er nog de invloed van de maatschappelijke en ecologische dilemma’s op het onderwijs, ook hiervoor moet er binnen talenonderwijs ruimte komen. Talenonderwijs kan en moet namelijk ook haar steentje bijdragen op gebied van epistemische rechtvaardigheid. Dit is te realiseren door gebruik te maken van TLLT, oftewel transformative language learning teaching. Een methode die naast transmissie en transactie ook de kracht van transformatie aanwendt om moderne vreemde talen kansrijk te onderwijzen. Met voorbeelden zoals persoonlijke narratieven of een rollenspel inzetten om maatschappelijke of ecologische dilemma’s aan te kaarten, geeft Duarte handvatten aan het geven van transformatief en kansrijk talenonderwijs. 

Informatiemarkt

De informatiemarkt was goed gevuld: standjes van verschillende lesmethodes, uitgeverijen, vertegenwoordiging van de Levende Talen secties, wij als redactieleden van Taalwijs waren er om de talenstudies te promoten en uiteraard de genomineerden voor het Nuffic Europees Talenlabel te steunen.

Eigen foto

Zelf stonden we ook op de informatiemarkt, we spraken veel docenten die graag hun vak willen meegeven aan de volgende generatie. Om deze docenten te ondersteunen hebben we de gratis klassenposter ‘Kies voor taal’ uitgedeeld. Deze is hier op de website gratis te bestellen. 

De volgende projecten waren genomineerd voor het Nuffic Europees Talenlabel. Waar mogelijk wordt het project kort toegelicht. 

Woorden zonder grenzen, Haarlemmermeer Lyceum Tweetalig

Internationaal onderwijs voor meertalige internationale studenten op nationale scholen, IB-PYP scholen van De Haagse Scholen.

In dit project staat het creëren van een kansrijke leeromgeving in sociaaleconomische wijken van Den Haag centraal. Dit betekent dat er ruimte is voor het gebruik van thuistalen in de les en dat thuistalen worden aangesproken om de Nederlandse taalvaardigheid te verbeteren. Om dit te doen stellen de leerkrachten meertaligheid, burgerschap en intercultureel bewustzijn centraal. Zo gebruiken de scholen taal om kansengelijkheid te verbeteren.

Meertalige literatuur lezen in het volwassenenonderwijs NT2, Vrije Universiteit Amsterdam 

Dit project laat zien dat meertalige literatuur bijdraagt aan de leesmotivatie van bij volwassen NT2-leerders. Door het gebruik van teksten in zowel het Nederlands als de moedertaal van de NT2-leerders ervoeren de deelnemers meer zekerheid en dus een betere leesmotivatie. Ook biedt het aanbieden van literatuur in de moedertaal kansen voor burgerschapsonderwijs en het bespreken van verschillende thema’s. Een gedeelte van het onderzoek is hier te lezen.

Cultureel bewustzijn en harmonie, Wolfert Tweetalig Rotterdam

In het bekroonde project ‘Cultureel bewustzijn en harmonie’ krijgen leerlingen een kijkje in Chinese culturele normen en waarden bij het vaststellen van een ongeneeslijke ziekte bij een familielid. De film The Farewell (Engels/Mandarijn) laat de identiteitscrisis zien van een in Amerika geboren Chinese jonge vrouw die het verdriet over de diagnose wilt delen met haar zieke oma conform de westerse status quo, maar de hele familie houd de ‘goede leugen’ op door het oma juist niet te vertellen. Er wordt vervolgens een nep-bruiloft georganiseerd zodat de hele familie nog een keer samen kan komen. Met behulp van onderzoeksvaardigheden analyseren leerlingen culturele elementen, stellen een begrippenlijst op en schrijven een essay waarin zij reflecteren op zowel de Chinese als hun eigen cultuur. Het doel is om inzicht te krijgen in dat er meerdere wereldbeelden zijn op gevoelige persoonlijke onderwerpen.

Kletskoppen-op-Maat, Faculteit der Letteren Radboud Universiteit & MaxPlanck-Instituut voor Psycholinguïstiek 

Kletskoppen-op-Maat is een project van het kletskoppenfestival waarbij leerlingen die normaliter niet zo snel in aanraking komen met de wetenschap kennismaken met taalwetenschap door middel van interactieve lessen en festivals. Het doel van de festivals en lessen is om leerlingen anders te laten kijken naar taal en hun blik op wetenschap en wetenschappers te verruimen. Verder staat meertaligheid centraal en hebben bezoekers van het festival na afloop een positieve blik op meertaligheid en de eventuele andere talen die zij spreken. 

De taalparade, Drongo

De Taalparade heeft als doel om ouders te inspireren de taalontwikkling van hun kind te stimuleren. Dit doen ze door een laagdrempelig, intercultureel evenement te organiseren. Het evenement is voor kinderen tot en met 12 jaar en hun ouders. Op het evenement staan taal- en leesplezier centraal en ontdekken de deelnemers wat een superkracht meertaligheid eigenlijk is. Lees er meer over op deze website. 

Op weg naar krachtige taalleeromgeving waar alle leerlingen en docenten taalbewust zijn, Stedelijk College Eindhoven

Dit project gaat over de krachtige taalleeromgeving die docenten op het Stedelijk College Eindhoven – Henegouwenlaan hebben neergezet. De docenten streven ernaar dat alle leerlingen en docenten taalbewust zijn. Dat doen ze door, zowel NT2-ondersteuning te geven in ons taallokaal als aandacht te geven aan DITTEM (doelen, interactie, taalsteun plannen, taalsteun in gesprek, meertaligheid benutten) in alle reguliere lessen. Daarbij benadrukken ze in de school dat ze meertaligheid als een verrijking zien voor iedereen. Hiervoor wordt onder andere een praatplaat gebruikt. Deze is hier te bekijken. 

Workshops

Mirjam Günther-van der Meij, Kristina Goodnight en Joana Duarte. Eigen foto

Verder bood het congres ruim 60 workshops aan, voor ieder wat wils dus! Ik heb allereerst de workshop Talenbewust Lesgeven in het VO en MBO van Joana Duarte, Kristina Goodnight en Mirjam Günther-van der Meij gevolgd. Het was zeker niet alleen maar zitten want door middel van demonstraties en meedoen liet Kristina zien hoe effectief en leuk de technieken voor talenbewust lesgeven zijn. Zo waren wij, de deelnemers, haar geweten en mochten we haar toespreken in ons eigen taalrepertoire om haar te helpen bij het maken van een beslissing en maakten we dialogen in twee of meer talen waarin wederzijds begrip centraal stond. Een workshop die je handvatten en inspiratie geeft om het taalrepertoire van je leerlingen te benutten.  

Maaike Koffeman, Lucas van der Deijl. Eigen foto

In de tweede ronde bezocht ik de workshop van LitLab over lesmateriaal Engels en Frans door Maaike Koffeman en Lucas van der Deijl. In korte tijd vertelden Maaike en Lucas over de geschiedenis van LitLab en daarna nam Maaike ons mee in het ontwikkelingsproces van het kersverse lesmateriaal voor Frans. Na het volgen van een pre-task met vocabulaire en begripsvragen kunnen leerlingen aan de slag met de leesclub. Deze bestaat uit vier delen: quizvragen, een vragenrondje, een discussieronde en tot slot een evaluatieronde. Kortom, een inspirerende workshop die je direct kan toepassen in de lespraktijk.

Tot slot volgde ik de workshop Erken de sector moedertaalonderwijs: van onzichtbaar naar onmisbaar door Gisi Cannizzaro. We gingen met elkaar in gesprek over mythes rondom moedertaalonderwijs en lespraktijken in onder andere Zweden en Canada en wat we daar hier, in Nederland, nog van kunnen leren. We bespraken de obstakels die veel voorkomen in moedertaalonderwijs, zoals geen overheidserkenning of erkenning van de school, de weinige ruimte die het moedertaalonderwijs in het reguliere onderwijs krijgt en de status die moedertaalonderwijs in de maatschappij krijgt toegekend. Een workshop met een belangrijk onderwerp dat soms onderbelicht blijft. 

Prijsuitreikingen

Als eerste werd de Gerard Westhoff Taaldidactiek Scriptieprijs uitgereikt en deze is gewonnen door Julia van der Sligte voor haar scriptie Actief met Taal. In haar scriptie lag de focus op het wegnemen van spreekangst bij leerlingen Engels op het vmbo door middel van dialoogkaarten. De jury spreekt waardering uit over haar transparante en duidelijke manier van productontwikkeling. Het volledige juryrapport is hier te lezen.

Foto Frank Claessen

Toen was het tijd voor de uitreiking van het Nuffic Europees Talenlabel, waarbij er meerdere prijswinnaars waren. De eerste prijs en de publieksprijs gingen naar Sharon Unsworth en Eva Knopp van Kletskoppen-op-Maat. Dit is een initiatief van de Radboud Universiteit en het MaxPlanck-Instituut voor de Psycholinguïstiek. Door middel van een festival kunnen leerlingen op de basisschool ervaren hoe leuk taal kan zijn! Leerlingen gaan als taalonderzoekers aan de slag met taalkundige vragen en maken bij het beantwoorden van de vragen gebruik van hun thuistalen. 

Foto Frank Claessen

De tweede prijs was voor Lisette Rinke de Wit en Eda Go van de IB-PYP scholen voor hun project ‘Internationaal onderwijs voor meertalige internationale studenten op nationale scholen’. In dit project creëren de IB-PYP scholen een kansrijke leeromgeving in de sociaaleconomisch kwetsbare wijken van Den Haag. Hierbij staan meertaligheid, burgerschap en intercultureel bewustzijn centraal. In de lespraktijk betekent dit dat er ruimte is voor thuistalen en het gebruik van thuistalen wordt gebruikt om de Nederlandse taalvaardigheid te versterken. De IB-PYP scholen willen zo taal gebruiken om de kansengelijkheid te verbeteren. 

Foto Frank Claessen

De derde prijs ging naar Lars Scholten van het Wolfert Tweetalig voor hun project cultuurbewustzijn in harmonie. Zijn collega Inge Janssen nam de prijs voor hem in ontvangst. Het project legde de focus op het leren kijken naar andere culturen zonder oordeel. Scholten bracht dit in praktijk door de film The Farewell, een film in het Engels en Mandarijn, te laten zien aan leerlingen en vervolgens met de leerlingen de culturele elementen te analyseren. Scholten laat hiermee zien hoe we de nieuwe kerndoelen in de praktijk kunnen brengen.