door Oeds van Middelkoop, docent Nederlands Hermann Wesselink College

Op 6 april 2023 vond mijn school het jubileumcongres van Vakdidactiek Geesteswetenschappen plaats. ’s Middags werd er plenair afgetrapt met een welkom van de rector, dhr. Kozijn, gevolgd door een voorstelling van Theatergroep Aluin, die in hoog tempo fragmenten uit theaterklassiekers van onder meer Euripides, Sophocles en Shakespeare uitvoerde. Tussen de scènes door stapten de personages moeiteloos door de vierde wand om met veel humor de betekenis met het publiek te bespreken.

Eén van de workshops.

Vervolgens startte de eerste workshopronde: ik nam deel aan een workshop van Peter-Arno Coppen en Ronald Blankenborg, die een model demonstreerden waarmee leerlingen taalbeschouwelijk kunnen redeneren en bewust grammaticale en semantische eigenschappen van taal verkennen. De deelnemers bekeken daarna in duo’s hoe ze het model in hun eigen taalles konden inzetten. Ik had ook kunnen kiezen voor een workshop over het bespreken van gevoelige kwesties in de klas door Marjolein van Herten, Pieter de Bruijn en Sandra Karten, of voor Teaching to the test van Nivja de Jong en Jacqueline Evers-Vermeul waarin de afstemming van toetsen op gestelde leerdoelen en verbetering van eigen toetsen op het programma stond. Ondertussen bespraken Sebastiaan Dönszelmann en Lidewij van Gils in de workshop Na de promotie bevindingen naar aanleiding van een enquête onder gepromoveerde docenten, en de professionele perspectieven na het PhD-traject.

Na een gezamenlijk diner konden de bezoekers van het congres terecht bij posterpresentaties van leraar-promovendi. De variatie aan onderzoek bleek groot: onderzoek naar beter inzicht in de betrouwbaarheid van bronnen in de geschiedenisles, de opbrengst van literair lezen met expertbegeleiding bij het vak Nederlands, literatuurhistorisch redeneren over oudere literaire teksten, onderwijsleergesprekken over gevoelige onderwerpen in de geschiedenisles, taalverwerving via interactieve spreektaken voor L2-sprekers van het Engels, mogelijkheden en knelpunten bij vakoverstijgend onderwijs op het gymnasium, en naar de opbrengst van het observeren van leesprocessen van peers bij het lezen van proza en poëzie.

Maaike Koffeman en Bert Le Bruyn gaven in de tweede workshopronde advies over efficiënte begeleiding van profielwerkstukken in de taal- en zaakvakken. Tegelijkertijd konden deelnemers terecht in een sessie over wereldburgerschap, waarin de opdracht van de overheid voor het burgerschapsonderwijs en de praktijk, idealen en hindernissen in verschillende vakken werden besproken. Ik ben zelf bij mijn collega Janneke Stuulen van het Amstelveen College aangeschoven, die demonstreerde hoe leerlingen hun schrijfvaardigheid kunnen verbeteren via peer feedback en het ‘paarsgewijs’ vergelijken van schrijfproducten. 

In de paneldiscussie over vakvernieuwing onder leiding van Erwin Mantingh waarmee het congres werd  besloten, gingen Peter-Arno Coppen, Sebastiaan Dönszelmann en Carla van Boxtel in discussie met de zaal, en met een van mijn V6-leerlingen. Hij had in januari in een toetsweek een grappig essay geschreven over jongerentaal. De schrijfopdracht was destijds om op dit congres aan al deze experts uit te leggen waarom en hoe die het beste over het taalkundige onderwerp dat de leerlingen voorbereid hadden zouden kunnen lesgeven. Mijn leerling demonstreerde zijn eigen app-taal in berichten aan zijn ouders en het hilarische wederzijds onbegrip over zijn taalfouten enerzijds en hun te uitgebreide appjes anderzijds. Zijn boodschap: leerlingen kunnen het beste zelf over hun eigen taal lesgeven, en daar kunnen docenten wat van leren. Peter-Arno Coppen stelde daarop vast dat dit nu een voorbeeld was van bewuste geletterdheid: het ene moment kiest een leerling voor een officieel register en correct taalgebruik, het andere moment wijkt hij daar in officieuze berichtjes bewust van af. Vakdidactiek GW trakteerde de deelnemers op een interessant en veelzijdig congres. 

Op vakdidactiekgw.nl vind je een fotoverslag van deze bijeenkomst.