Ricci Janssen spreekt niet alleen negen talen, hij gebruikt deze ook bijna allemaal in zijn werk. Naast docent, tolk en vertaler is hij ook sportjournalist. Hij combineert deze passie voor voetbal en taal door niet alleen professionele voetballers privéles te geven, maar hij tolkt ook op persconferenties en ondersteunt tijdens televisie-interviews. In dit gesprek komen we meer te weten over hoe hij zo meertalig is geworden en over zijn passie voor de sport.

Welke talen spreek je en hoe heb je deze geleerd?
“De talen die ik spreek zijn Nederlands, Engels, Duits, Frans, Italiaans, Spaans, Portugees, Hongaars en Limburgs. Ik ben drietalig opgevoed: mijn moeder is Hongaars en ik ben geboren en getogen in Limburg. Toen ik opgroeide waren de computerspellen allemaal in het Engels, Engelse films waren ook nog niet nagesynchroniseerd. Ik was een echte gamer, dus Engels heb ik geleerd in mijn vrije tijd, inmiddels is het near native. Omdat ik ben opgegroeid in Venlo, heb ik tijdens mijn bijbaantjes veel te maken gehad met Duitse toeristen, ook heb ik vanaf 2012 in Duitsland gewerkt als onder meer docent Nederlands, Italiaans, Frans en Spaans. Duits heeft veel raakvlakken met Limburgs, dat scheelt ook.

Daarnaast heb ik tijdens mijn studie Spaans een module Duits gedaan om de grammatica te perfectioneren. Eigenlijk studeerde ik Frans, maar omdat heel veel vakken een gemene deler hadden met Spaans en ik nog wel even wilde blijven studeren, heb ik halverwege die bachelor Spaans erbij gedaan. Zodoende kon ik ook twee keer op uitwisseling. De eerste keer was naar Italië, de tweede keer naar Spanje. Tijdens deze verblijven heb ik ook echt afstand gehouden van de Nederlandse en Engelse connecties die ik had, het hielp enorm dat ik wel Italiaans en Spaans moést spreken. Daarnaast heb ik ook nog relaties gehad tijdens die uitwisselingen, dus dan gaat het helemaal snel. De Braziliaanse variant van het Portugees heb ik mezelf aangeleerd, de kennis van het Spaans, Frans en Italiaans zorgde voor een grote voorsprong, net als dat je als taaldocent wel weet hoe je efficiënt een taal kunt leren.”

Wat voor rol spelen die verschillende talen in je dagelijks leven?
“Hongaars spreek ik eigenlijk alleen nog af en toe met mijn moeder en haar vriendinnen, voor de rest gebruik ik op Limburgs na alle talen op professioneel niveau. Er zijn dagen waarop ik in zes talen werk, vertaal of lesgeef en zodoende kan ik het ook allemaal bijhouden. Daarnaast gebruik ik al mijn talen ook privé. Zo staan de instellingen van mijn telefoon in het Italiaans, die van mijn laptop in het Engels en staat Google in het Portugees. Mijn playlists op Spotify zijn voornamelijk Frans- en Spaanstalig. Ook heb ik nog steeds contact met de mensen die ik tijdens mijn buitenlandverblijven heb leren kennen. Ik droom ook in verschillende talen: de ene keer in het Italiaans, dan weer in het Spaans of weer een andere taal.”

Welke taal of talen zou je nog graag willen leren?
“Ik heb mezelf gedwongen om voor mijn veertigste vloeiend Arabisch te leren, dus ik heb nog zes jaar. Recentelijk heb ik het weer opgepakt. Ik kan nu bijna het hele alfabet schrijven, maar het zijn verder nog vooral basisdingen. Het wordt wel al routine, dus ik ben ervan overtuigd dat het gaat lukken. Ooit heb ik ook nog Zweeds gekund op A2-niveau, maar dat had ik mezelf uit verveling aangeleerd. Omdat ik het niet op professioneel niveau gebruikte en ook niet privé, is dat wel grotendeels verwaterd. Ik hoef het ook niet per se meer op te pakken, want ik voel geen connectie met de taal of met het land.”

Wat is jouw beste advies voor het leren van een vreemde taal?
“Ik geef les op zowel mbo als hbo, bij bedrijven, sportclubs en aan privégroepen. Ik weet dus niet hoe het eraan toegaat in het voortgezet onderwijs, maar ik merk wel aan de leerlingen die ik krijg, dat ze vaak essentiële kennis missen. Natuurlijk zijn er budgettaire problemen en zijn de klassen te groot, maar ik denk dat het onderwijs op dit moment niet genoeg gebruikmaakt van de nieuwe trends. We moeten het curriculum moderniseren om het taalonderwijs aantrekkelijker te maken. Mijn grootste tip die ik leerlingen geef, is om te proberen de taal op een voor hen zo leuk mogelijke manier te integreren in hun leven. Als je hobby is om te bingen op Netflix, doe dat in de taal die je wilt leren, hetzelfde geldt voor lezen of het luisteren van muziek of podcasts. Ik geef ook les aan jonge voetbalspelers van Feyenoord en PSV, die geef ik dan als huiswerk om FIFA te spelen in de taal die ze leren. Op die manier wordt het leuk voor ze en leren ze ook veel sneller.”

Kun je iets vertellen over je werk als voetbaltolk?
“Ik ben al acht jaar sportjournalist, dus ik vind dit aspect van mijn werk geweldig. De helden, de sportidolen met wie ik ben opgegroeid, daar zit ik nu letterlijk naast. Het mooie is dat zij net zo veel respect en ontzag voor jou hebben als andersom. Persconferenties zijn echt wel de pittigste dingen die ik tot nu toe heb gedaan op carrièregebied, want je moet tolken met twintig camera’s op je neus, terwijl bij bijvoorbeeld de Europa League de hele wereld mee kan kijken. Jij bent als tolk het communicatiekanaal tussen buitenlandse media en de trainer of speler en tussen nationale media en buitenlandse trainers en/of spelers. Het tolken gaat heel snel en soms praat een trainer ook minutenlang, dus het is wel hard werken. Ook is het vaak alleen maar jargon, wat je natuurlijk niet leert op de universiteit. Omdat ik al in de voetbalwereld werk als journalist beheers ik de Nederlandse vaktaal wel, maar voor mijn eerste Italiaanse wedstrijd heb ik een week lang Italiaanse sportkranten geanalyseerd en ben ik ouderwets woordenlijsten gaan maken en stampen. Ook heb ik laatst voor het eerst simultaan getolkt voor niemand minder dan José Mourinho, trainer van AS Roma, wat nóg intensiever is omdat je alles binnen een fractie van een seconde goed moet meetolken.

Daarnaast ben ik ook privédocent van voetballers van voornamelijk PSV. Samen met de persconferenties vind ik dat het leukst van mijn werk. Voor sportzender ESPN en Feyenoord TV mag ik ook interviews houden met onder andere Braziliaanse spelers. Dat vind ik fantastisch, want je komt bij spelers thuis, ziet de ouders en je voert heel passievolle gesprekken over de mooiste bijzaak van de wereld: voetbal. Dat ik mijn twee megahobby’s, taal en voetbal, op het hoogste niveau mag uitvoeren, voelt voor mij echt als een zegen. Ik ben dankbaar dat ik zulk werk mag hebben.”