door Maaike Koffeman (Radboud Universiteit / Nationaal Platform voor de Talen)

In de week van 9 tot 13 mei vierde de Radboud Universiteit het belang van taal- en cultuuronderwijs. Onder de titel ‘Nijmegen Taalhoofdstad’ liet onze Letterenfaculteit aan de buitenwereld zien wat zij in huis heeft qua onderwijs en onderzoek. Dit is een betekenisvolle geste in een tijd waarin de belangstelling voor talenstudies terugloopt en het draagvlak voor de geesteswetenschappen te wensen overlaat. Als docent Frans aan de Radboud Universiteit én medewerker van het Nationaal Platform voor de Talen heb ik de week intensief meebeleefd en hier en daar een bijdrage mogen leveren aan het programma.

Absoluut hoogtepunt van de week was de uitreiking van een eredoctoraat aan schrijver Adriaan van Dis, als beloning voor zijn ambassadeurschap voor het leren van talen en culturen. Van Dis’ dankrede had de vorm van een ontroerende ‘hemelbrief’ aan zijn Indische zussen, die uitliep in een krachtig pleidooi voor literatuur als middel om de verbeeldingskracht te stimuleren.

Van Dis was de hele week te gast op de universiteit en ging uitgebreid met onze collega’s in gesprek over het onderzoek en onderwijs in talen en culturen. Onze opleiding Frans ontving hem samen met zijn vertaler Daniel Cunin voor een tweetal workshops. Marc Smeets liet zien hoe Franse schrijvers, en Joris-Karl Huysmans in het bijzonder, naar Nederland keken. Daarna nam ikzelf de aanwezige studenten mee op een virtuele wandeling door het multiculturele en revolutionaire Parijs van De Wandelaar. Daniel Cunin gaf – met Van Dis als enthousiaste sidekick – een inkijkje in zijn vertaalpraktijk. Zo leerden wij dat je schijnbaar eenvoudige zinsneden als ‘iemand op de schouder tikken’ niet zomaar kunt overzetten in het Frans, omdat ‘épaule’ een naakte schouder impliceert. Waarmee weer eens is bewezen dat taal altijd ook cultuur is…

Ook voor onze directe buren van de opleiding Spaans was het een belangrijke week. Hoogleraar Brigitte Adriaensen lanceerde een nationaal Platform Spaans. Dit is een netwerk voor iedereen die zich bezighoudt met de taal en cultuur van de Spaanstalige wereld. Op de website van het Platform is veel informatie te vinden over de positie van het Spaans in het onderwijs, onderzoek, de vertaalwereld en in de media. Zeker ook de moeite waard voor docenten Spaans in het vo!

Ten slotte organiseerde ik samen met een aantal collega’s een rondetafelgesprek over de meerwaarde van taal- en cultuuropleidingen. Deze discussie focuste op  de aansluiting tussen voortgezet onderwijs, universiteit en het werkveld; naast Nijmeegse docent-onderzoekers waren ook vertegenwoordigers aanwezig van andere universiteiten en organisaties, waaronder het Nationaal Platform voor de Talen, SLO, Nuffic, Levende Talen en de meesterschapsteams. Ook het vo en hbo waren vertegenwoordigd, wat zorgde voor  een bijzonder zinvolle uitwisseling van ervaringen en standpunten. 

Hoewel opnieuw bleek dat het taalonderwijs over de hele linie onder druk staat (zoals ook de cijfers in onze inleidende presentatie lieten zien), gaf het enthousiasme en de betrokkenheid van alle deelnemers aan het debat, en aan de talen- en culturenweek in het algemeen, veel hoop voor de toekomst. Ik ga er weer met hernieuwde energie en zelfvertrouwen tegenaan om een nieuwe generatie te overtuigen van het belang van talenstudies!