Door dr. Deborah Yapp, docent Engels hbo-Rechten, Hogeschool Leiden

Deborah Yapp tijdens haar promotie. Foto: Jos Kuklewski

De druk om actief en succesvol te zijn in de hedendaagse gedigitaliseerde wereld heeft voor studenten in het hoger onderwijs de noodzaak van een goede Engelse leesvaardigheid enorm vergroot. Voor mij is het belangrijk om onze studenten de beste kans te geven om vaardige lezers te worden in een tweede taal (T2). Niet alleen tijdens hun opleiding, maar ook in hun latere loopbaan. Vandaar dat ik mijn promotie-onderzoek aan deze problematiek heb gewijd.

De onderliggende motivatie voor mijn onderzoek betrof de praktische noodzaak van het verbeteren van de T2-leesvaardigheid van eerstejaars hbo-studenten door expliciet onderwijs in T2-leesstrategieën op te nemen in het curriculum. Hoewel de meeste studenten komen van de havo, is ongeveer 30% afkomstig uit het mbo. Deze studenten hebben moeite met de complexiteit, lengte en moeilijkheidsgraad van Engelstalige teksten, waardoor zij vaak niet slaagden voor hun tentamens.

Het doel van mijn onderzoeken was het ontwerpen, ontwikkelen, en implementeren van een expliciete interventie op het gebied van T2- leesstrategieën en het onderzoeken van de effecten hiervan op de leesvaardigheid van studenten in het hoger onderwijs. Bovendien wilde ik meer inzicht krijgen in het effect en de impact van expliciet onderwijs in T2-leesstrategieën.

Eerst heb ik een meta-analyse uitgevoerd om de meest effectieve leesstrategieën te kunnen selecteren. Deze gaf duidelijke verschillen in effectiviteit van de leesstrategieën, waarbij sommige leesstrategieën zoals nieuwe kennis aan bestaande kennis koppelen, jezelf vragen stellen tijdens het lezen of achtergrondkennis activeren effectiever bleken te zijn dan andere, zoals visualiseren. De algehele effectgrootte van leesstrategieën was groot, wat betekent dat zij de T2-leesvaardigheid duidelijk verbeteren. Het effect van de leesstrategie leek ook afhankelijk te zijn van welke aanpak werd gehanteerd. Sommige methoden leken bij bepaalde leesstrategieën effectiever te zijn dan bij andere. Bijvoorbeeld, studenten laten samenwerken aan opdrachten was effectief in combinatie met nieuwe kennis aan bestaande kennis koppelen, en het introduceren van leesstrategieën was effectief in combinatie met semantische verbindingen zoeken.

Daarna heb ik een interventie van T2-leesstrategieën ontwikkeld om in het curriculum te implementeren als verplicht vak voor alle eerstejaarsstudenten. De resultaten lieten zien dat de interventie een substantieel effect had op begrijpend lezen. De impact van de interventie werd beïnvloed door de vooropleiding van de student. Studenten van het mbo verbeterden hun T2-leesvaardigheid wel, maar minder dan studenten van de havo.

Foto: Jos Kuklewski

Tijdens dit project heb ik gemeten hoe succesvol de interventie werd geïmplementeerd. Docenten hielden logboeken bij en werden geobserveerd. Er zijn veel overeenkomsten gevonden tussen de logboeken en de observaties. Docenten deden wat ze zeiden dat ze deden, en wat ze deden was in overeenstemming met de uitgangspunten van de interventie.

Tenslotte heb ik verkennende onderzoeken uitgevoerd naar het daadwerkelijke gebruik van leesstrategieën door studenten na de interventie. Een interessante bevinding is dat studenten die vaak in de tweede taal lazen, grotere vooruitgang boekten. Als studenten het nieuws in de tweede taal lazen of voor hun plezier in het Engels lazen, verbeterden zij bovendien hun gemiddelde T2- leesvaardigheid sterker.

Het aanleren van T2-leesstrategieën in het hoger onderwijs werkt. Mijn onderzoek heeft laten zien hoe een toegewijd team van docenten succesvol een interventie voor leesstrategieën kan ontwerpen, ontwikkelen en uitvoeren. Deze is gericht op het verbeteren van de T2-leesvaardigheid van studenten. Het lezen in een tweede taal zou een vaardigheid moeten zijn die wordt ondersteund, gefaciliteerd en aangemoedigd in het voortgezet en hoger onderwijs.

Wil je meer weten over mijn promotie-onderzoek? Je kunt hier de Nederlandse samenvatting en hier het volledig proefschrift downloaden.