Foto Saskia Aukema

Marc van Oostendorp (1967) is neerlandicus en taalkundige. Hij werkt de helft van de week als hoogleraar Nederlands en Academische Communicatie aan de Radboud Universiteit en de andere helft als onderzoeker variatielinguïstiek aan het Meertens Instituut in Amsterdam. Hij is lid van het Meesterschapsteam Nederlands. Marije Michel sprak met hem over de rol die meertaligheid speelt in zijn professionele en persoonlijke leven.

Welke talen beheers jij, of ben je aan het leren?

Onze talen thuis zijn Nederlands en Italiaans (mijn vrouw is Italiaanse) en als we ruziemaken is het Engels. Engels is een taal die ik veel gebruik in mijn werk. Verder spreek ik Frans, Duits en Esperanto – dat is de taal van mijn jeugd. Er is een tijd geweest dat ik mij veel bezig hield met Griekenland en uit die tijd ken ik modern Grieks, ik denk op A2-niveau. Verder heb ik Jiddisch geleerd. Ik vind het leuk om op Duolingo nieuwe talen te leren, dus nu ben ik bezig met Hebreeuws. Ik vind het wel jammer dat dat lijstje met talen die ik goed ken, uitsluitend bestaat uit Indo-Europese talen. Dat is een ernstig gebrek in mijn leven. Daarom zou ik dus wel beter Hebreeuws willen leren, of een Afrikaanse taal, zoals het Swahili. 

Wat is jouw drijfveer om zoveel talen te willen spreken?  

Dat weet ik eigenlijk niet. Het is altijd een soort natuurlijke wens van mij geweest. Als kind vond ik het al leuk om vreemde talen te leren spreken. Mijn vader was kok, dus wij gingen iedere vakantie naar Frankrijk en in restaurants moest je converseren. Esperanto heb ik geleerd via mijn grootouders. Zij waren enorme idealisten, pacifisten, strijders voor een betere wereld. Ze hadden weinig formele opleiding, maar waren lid van de arbeidersbeweging waar Esperanto een rol speelde. In de Esperantowereld was er een soort voorloper van couch-surfing. Je kon overal ter wereld bij andere esperantisten logeren en dan lieten ze jou de stad zien. Dat deed ik met mijn grootouders en zo heb ik het als twaalfjarige geleerd. Het sloot daarmee ook aan bij het talenonderwijs op school, dat op die leeftijd begon en het beantwoorde mijn interesse in taal als systeem.

Wat zie je als grootste meerwaarde van meertaligheid?

Taal blijft altijd dat schoolkind in mij boeien: wat interessant is het toch allemaal. En verder bieden talen de ruimte en vrijheid om meer te zien en mee te maken. Bijvoorbeeld met Duits heb ik dus de mogelijkheid om de literatuur bij te houden door een Duitse podcasts over boeken te luisteren. Het is zo leuk dat je die andere wereld daarnaast hebt. Die podcast, Lesart, gaat ook over non-fictie. Laatst ging het over politieke boeken en dan krijg je toch een heel ander perspectief, hoe er in het Duits over gesproken en geschreven wordt.

Wat is volgens jou de beste manier om een vreemde taal te leren?

Nou, de beste manier om een andere taal te leren is natuurlijk om verliefd te worden op een spreker van die taal. Zo heb ik Italiaans geleerd. Maar laatst hoorde ik een hele leuke: er is een YouTube-kanaal van een Australiër die onder de naam Evildea vlogt in het Engels en Esperanto vlogt. Nu heeft hij besloten om filmpjes te gaan maken in het Chinees. Daardoor dwingt hij zichzelf ertoe om in het Chinees over zijn eigen dagelijks leven te kunnen praten. Dat is veel leuker en relevanter dan de dingen die je in schoolboeken tegenkomt. Ik vond dat echt een briljant idee!